Baṅgladiso̠m reaḱ aṛaḱ sakamko

-Stephen Soren

image_pdfPDFimage_printPrint

Baṅgladiso̠m do̠ hoyoḱ kana dare nạṛite sajao̠ akan ạḍi hạriạṛ diso̠m. Ạḍi jạsti ge aṛaḱ sakam se jo̠aḱko cas-bas lạgit́ mo̠ńj diso̠m kana. Baṅgladisom redo̠ o̠ko̠eko aṛaḱ sakamko cas-baseda; onko do̠ ạḍitet́ ạḍi tho̠ṛa sahar(gurić) ko laṛcaṛeda. Casako do̠ ho̠ṛmo reaḱ jahan muskilanaḱ alo hoyoḱ lạgit́ ạḍitet́ ạḍi tho̠ṛa gurić, to̠ro̠ćko laṛcaṛeda. Nebetaraḱ jug redo̠ jo̠to̠ o̠ktege aṛaḱ sakam ar jo̠ jinis hõ ńamo̠ḱ kana. Noa o̠kte re aṛaḱ sakam ar jo̠ jinis ko cas-bas do̠ ạḍi bogea. O̠nkate cacas koaḱ ạḍi bhạlại hoyoḱ te diso̠m reaḱ kạuḍiniti se sãota(somaj) reaḱ ạḍi maraṅ upkạr hoe koḱa. Dela bon baḍae lege niạko dĩnre cet́ ko cas-bas ho̠e daṛekoḱa;

1. Nimu se Lebu; Baṅgladiso̠m re saitric acid do ạḍi jạruṛaḱ kangea. No̠a Nimu se lebu jo̠ do̠ go̠ṭa se̠rma ge aema lekan lạṭu, kạṭić jo̠ ar ạḍi ãṭge ńamo̠ḱa. Baṅgladiso̠m redo̠ pe lekan nimu se lebu menaḱa. Jo̠ reaḱ ńutum do̠ nonka leka mit́ ńutum Ko̠lo̠mbo̠, do̠sar ńutum Kagji ar te̠sar do̠ Batabi. No̠ako modre jo̠to̠ do̠ mo̠ńj sapha so ar ńelo̠ḱ tehõ ạḍi so̠ro̠s. Nimu se Lebu do̠ ńelo̠ḱte ạḍi huḍiń utạr, menkhan no̠a reaḱ gun do̠ ạḍitet́ ạḍige so̠ro̠sa.

O̠nate delabon no̠a korona bhaeras o̠kte re ạḍi bạṛti Nimu se Lebu reaḱ rasa lo̠lo̠ daḱ so̠ṅge mesao̠ katet́ bon ńua. Entet́ no̠a tehõ ạḍi aema ho̠ṛmo̠ lạgit́ upkạr bon ńama. Nimu se Lebu do̠ go̠ṭa sermage joḱte jo̠to̠ o̠kte bon ro̠ho̠e daṛeaḱa. Delabon aboaḱ o̠ṛaḱ aḍe pase re menaḱ jaega/ṭhại re ro̠ho̠e tabon pe ar gharońj reaḱ jạruṛoḱaḱ bon meṭao̠ tabon ma.

2. Bele ar Berel Kaera; Diso̠m re aema lekan jo̠ modre Kaera hõ maraṅ jạruṛa jo̠to̠ gharo̠ńj lạgit́ge. Go̠ṭa serma ge no̠a kaera do̠ ńamo̠ḱa bele ar berel. No̠a kaera do̠ ńelo̠ḱte berel redo̠ hạriạṛge, ar mit́ lekanaḱ kaera do̠ hạriạṛge ńelo̠ḱ rehõ belegea. Leher ṭạnḍite lekan ruạ ńam lemkhan do̠ hạriạṛ kaera utu kate jo̠m lekhan leher ṭạnḍite do̠ keṭejo̠ḱte ho̠ṛmo̠ lạgit́ ạḍi boge hoyoḱa.

3. Karla; No̠a karla do̠ utu jo̠m lạgit́ ạḍi boge. Ạḍi bạṛti sebel se ho̠ṛmo̠ lạgit́ mo̠ńj gea setoṅ din re. Aema ho̠ṛ do̠ hạṛhat́ gete bako jo̠ma, menkhan ho̠ṛmo lạgit́ do̠ ạḍi bhạlại anaḱ kan gea.

No̠a karla jo̠ hõ go̠ṭa serma ge hoyoḱ kana. O̠ante delabon apnaraḱ o̠ṛaḱ aḍepase re menaḱ phaka jaega re ro̠ho̠e tabonpe, ar gharońj re jạruṛ lekate kho̠jo̠ḱaḱ bon meṭao̠ daṛeaḱa ạḍi algate ge.

4. Mạric; Hạriạṛ mạric, goal mạric, uduḱ mạric, caole mạric lekan aema jạt reaḱ ge menaḱa. No̠ako mạric hõ do̠ go̠ṭa sermage jo̠ḱ kana. Apnaraḱ gharońj re jạruṛ leka no̠a hạriạṛ mạric do̠ o̠ṛaḱ aḍepase regebon cas-bas daṛeaḱa ạḍi algatege.

Mạric do̠ gharońj lạgit́ dinạm din ạḍi jạruṛa utue lạgit́. O̠nate haṭiạ se bajar khon kiriń baṅ kate ạḍi algatege o̠ṛaḱ aḍepasere rohoe tahelen khan bon jo̠m daṛeaḱa.

 5. Pạpiya(Pạpita); Aṛaḱ sakam ko modre pạpiyạ do̠ ạḍi maraṅaḱ kana; Mano̠tan goṅke koko men akada, pạpiyạ utu, berel se bele kate jo̠m reaḱ do̠ ạḍi aema mońj gun menaḱa. Pạpiyạ cas-bas lạgit́ hõ ạḍi aema jaega do̠ baṅ jạruṛa. O̠ṛaḱ reaḱ ạḍepase rege ạḍitet́ ạḍi algatedo̠ pạpiyạ reaḱ jo̠ bon ńam daṛeaḱa. No̠a redo̠ ạḍi ãṭ vitamin ar pusti do̠ menaḱa. Go̠ṭa sermage pạpiyạ do̠ jo̠ beleḱ́a. O̠nate delabon o̠ṛaḱ aḍepasere phaka jaega ko menaḱ khan khạli baṅ do̠ho̠ kate mit́ bar dare bon rohoe joṅma, ar go̠ṭa serma bon jo̠m daṛeaḱa.

6. Malhan; Mit́ bar ho̠ṛ do̠ ạḍiko kusiaḱa aṛaḱ sakam utu jo̠m. Malhan re menaḱa phaibar ar vitamin. Nãwã hạriạṛ malhan redo̠ kelori ạḍi tho̠ṛa tahena. Berelaḱ malhan redo̠ 100 gm re 31 kiloke̠lori ar no̠a re do̠ jahan shacureted fat do̠ baṅ tahena; Eṭaḱ aṛaḱ sakam lekage no̠a malhan hõ ạḍi algate o̠ṛaḱ aḍepase rebon rohoe daṛeaḱa. No̠a do̠ ạḍi mo̠ńj hoyoḱa September cando khon January hạbić.

7. Kumḍhạ Jạli: No̠a jạil do̠ ạḍi ãṭ jo̠ḱa ato o̠ṛaḱ kore do̠. Santal koaḱ o̠ṛaḱ do̠ bạṛti kaete busuṕ cal. Ar o̠nate santal koaḱ ato kore jo̠to̠ o̠ṛaḱ cal rege bon ńel ńama. Aema ho̠ṛ do̠ jạli regeko utu jo̠ma ar adom do̠ko do̠ho̠ kaḱa ạḍi jo̠to̠n kate tayo̠m daram so̠mo̠e re jo̠m lạgit́. Hạriạṛ kumḍhạ jạli do̠ bạṛti kaete april khon October cando re bạṛtige ńamo̠ḱa. O̠nate delabon apnaraḱ o̠raḱ cal se kuḍạm kore ro̠ho̠ete mo̠ńj jạli bon ńam ar buṛi hõbon benao̠ daṛeaḱa.

8. Sạpạri(sạpṛi); Nahaḱ jug re ạḍitet́ ạḍi ãṭ hoṛko kusianaḱ jo̠ ho̠e akana no̠a sạpạri jo̠. Entet́ aema khe̠t baṛgere no̠a sạpạri jo̠ lạgit́ ko cas-baseda. Jo̠m lạgit́ hõ ạḍitet́ ạḍi sebel jo kana no̠a do̠.

Sạpạri jo̠ jo̠m reaḱ do̠ aema bhage gunko menaḱa.  Ạḍi bạṛti se mo̠ńj gun do̠ hoyoḱ kana no̠a jo̠m lekhan vitamin ma menaḱ ge, o̠na chaḍa hõ cancer lekan maraṅ botoranaḱ ro̠g khon hõ sahaṛakae bon tahe daṛeaḱa. Sạpạri do̠ July cando khon  eho̠ṕ kate O̠ctober cando hạbić te ạḍi ãṭ ńamo̠ḱ kana haṭiạ bajar kore.

9. Bele Mandargom; No̠a jo̠ do̠ kạṭić gidrạ o̠ktere ạḍi aema do̠bon jo̠m akada. Ato o̠ṛaḱren ho̠ṛ do̠ bego̠r kiriń tegeko jo̠m akada, entet́ ạḍi aema daredo̠ tahẽkana o̠ṛaḱ kuḍạm sate kore se baṛge rehõ. So̠ho̠r bajar re tahen kan ho̠ṛko do̠ ko kiriń kateno̠a jo̠ do̠ jo̠m hoe akan takoa. Mandargo̠m do̠ ạḍi heṛem ar ạḍitet́ ạḍi mo̠ńj so̠ do̠ menaḱa. Bele Mandargo̠m do̠ ńamo̠ḱa September khon October hạbić.

10. Gajor: Dinạm din setaḱ tikin se ạyuṕ reaḱ jo̠m o̠kte re gajor do̠ jo̠mo̠ḱa bin muskil. Ho̠rmo̠ lạgit́ do̠ ạḍi upkạr gea mente do̠cto̠r do̠ko roṛ saḍe akada. Eṭaḱ jo̠ jinis se sạbji ko lekage no̠a gajor hõbo cas-bas daṛeaḱa o̠ṛaḱ aḍepase kore.

100 gm Gajor khon  41 kelori ho̠ṛmo reaḱ daṛe anaḱ jomaḱ  ńamo̠ḱa. Ar ạḍi bạṛti menaḱa anti-oksident, vitamin selet́ dayetari phaibar. Gajor do̠ ńamo̠ḱa September khon January hạbić

11. Jhiṅgạ; Hako so̠ṇ̇ge jhiṅgạ utu do̠ ạḍi tet́ ạḍi sebela. Jhiṅgạ reaḱ roṅ do̠ hạriạṛgea ar 20-30 senṭimiṭar jeleń. Ạḍi tho̠ṛa kelori sạbji kana. Menkhan no̠a sạbji re menaḱa vitamin selet́ phaibar. Jhiṅgạ do̠ ńamo̠ḱa March cando khon O̠ctober cando hạbić.

12. Rampoṭol: Daka jo̠m lạgit́ ạḍi alga gea utu lạgit́ do̠. Entet́ rampoṭol do̠ nunạḱ leńjera je, daka so̠ṅge sipi mesal kate mo̠ca re bo̠lo̠ lekhange aćte bhitri seć calaḱa.

Rampoṭol do̠ aema lekate jo̠mo̠ḱa; utu katet́, bhạji katet́ ar hõ sipi katet́. Rampoṭol reaḱ roṅ hõ hạriạṛ gea ar no̠a do̠ 10-15 senṭimitar jeleńa. Rampoṭol do̠ haṭiạ bajar kore ńamo̠ḱa June cando khon January cando hạbić. Rampoṭol cas-bas lạgit́ hõ bon laṛcaṛ daṛeaḱa aboaḱ o̠ṛaḱ kuḍạm baṛge kore.

13. Beṅgaṛ: Jo̠to̠ ho̠ṛ bon baḍaea je; beṅgaṛ do̠ jo̠to̠ re mesal jutuḱ mit́ṭen ututeaḱ kana. Beṅgar ̣do̠ bar lekan roṅ menaḱa; mit́ do̠ hạriạṛ ar do̠sar do̠ beguni. Beṅgaṛ hõ 10-15 senṭimiṭar jeleń ar 3 diameter o̠sar.

Beṅgaṛ jo̠ hõ eṭaḱ sạbji lekage go̠ṭa serma do̠ ńamo̠ḱ kana.

14. Ho̠to̠t́; Reaṛ din do̠ ạḍi tet́ ạḍi ãṭge ho̠to̠t́ do̠ jo̠ḱa. No̠a re do̠ itil ạḍi tho̠ṛa menaḱa, menkhan vitamin do̠ ạḍi aema. No̠a reaḱ roṅ hõ hạriạṛ gea ar jo̠ do̠ 800-1500 gm. 25 -35 senṭimiṭar jeleń ar 20-30 senṭimiṭar osara.

Hotot́ hõ aema lekate utuḱa ar aema lekan uture mesaloḱa. Hotot́ reaḱ nạṛi sakam hõ ạḍi sebela. Eṭaḱ sạbji lekage hotot́ hõ haṭiạ bajarre ńamo̠ḱa April cando khon January cando hạbić.

́15. Konḍha: Ạḍi sorosaḱ sạbji kan gea konḍha hõ. Ro̠ṛ landa re santal ho̠ṛko ko mena je; konḍha utu jo̠m kate iń monḍha go̠do̠ḱa. No̠a konḍha redo̠ ạḍi ãṭ anti-oxdent ar vitamin te pereć menaḱa. Konḍha hõ aema lekate utuḱa. Konḍha reaḱ nạṛi ar sakam do̠ utu jo̠m lạgit́ ạḍitet́ ạḍi sebil ututeaḱ kana.

Eṭaḱ sạbji lekage konḍha hõ haṭiạ bajar re ńamo̠ḱa go̠ṭa sermage. Ato o̠ṛaḱ redo̠ bele konḍha ko do̠ho̠ete bạrṣa din kore ạḍi sebelanaḱ́ utu teaḱge hoyoḱ kana.

image_pdfPDFimage_printPrint

Comments are closed.