Ela Mitro Aḱ Ṭhạ̃i re MADOL Ar Santals Times re Santal Hul-166 zoom gapalmarao

Calaoen 30 tạrik do̠ tahẽ kana ‘Santal Hul’ 166 serma. Dhạrtire heć bolo akan maraṅ rog Korona do sanam Manwa koye hale ḍale akat́ bona. Pạhile ḍheo, Dosar ḍheo ar hõko menet́ kana hijuḱ kana Tesar ḍheo, inạ tayom cet́ hoyoḱa babon baḍaea. Menkhan noa hõko menet́ kana je, Tesaraḱ do ạḍi muskil pạhil ar dosar ḍheo khon hõ. Sisirjạuić ṭhen koejoṅ tahẽn kana jemon goṭa dhạrtiren Manwako selet́ sanam santalko jemon bes bon tahẽn. Noa lockdown ar shutdown re Baṅgladisom redo jãhã leka manot hoe ina ‘Santal Hul’ 166 serma.

Te-bhaga ạidạri hameṭ/hul ren ạyurić Ela Mitro Nacholre casa ar  santal hoṛko bondobos kate Te bhaga ạidạri hameṭ lạgit́e tear rakaṕleda.1950 serma reaḱ 5 January casa koaḱ ạidạri hok ńam lạgit́e hoṛkoe mit́ mon let́koa. Police ar Army noa hulk o dobnao leda. Uni do dạṛ okte police ṭhene saṕ oco lena ar Rajshahi Jelre ạḍi haron ar koclonreye paṛao lena.

Jessor reaḱ Bạguṭia atore pạhil oṛaḱ tahẽ kanre hõ Chapainawabgońj reaḱ Itihãsre uniaḱ ńutum selet́ tahẽ kana. Kolkata khon oloḱ paṛhaoḱ mucạt́ kate uni do 1945 sermare Chapainawabgońj reaḱ sodor upojilạ reaḱ Ramchondropur atorée hećlena  Romen Mitraren bạhu lekate.1947-50 serma Nachol re hoelenaḱ Te-bhaga ragbagre/se ạidạri hameṭ re uni doe ạyurleda. Onate teheń hõ uniaḱ katha mone reko rebet́ dohoakada noa koren sanam hoṛko.

Ela Mitro do mit́ ạidạri ńam lạgit́ lạṛhại reaḱ ńutum kana. Mit́ eṛe ocoḱ kan hoṛren ạyur ipil reak ńutum. Mit́ mãyãwan maejiuaḱ ńutum. One oke do ne-hoṛaḱ ạidạri ṭarhao lạgit́ kusite jiṅgi reaḱ joto kusi-rạskại alae akat́. Jom ledae besobbok saset́. Enre hõ bae thir tahẽ lena aćaḱ adorso reaḱ lạrhại re. Jiṅgi reaḱ mucạt́ din hạbić ne-hoṛko lạgit́ lạṛhại sen lenae  sontori nui maejiu. sanam saset́ gusuṅte sahao kate koclon ocoḱkan hoṛkoaḱ Chaḱḍao lạgit́ goṭa jiṅgi lạṛhại kate hoṛko marsal ḍahare uduḱ at́koa.

Siń cando barag nui maejiu Ela Mitro aḱ jonom 1925 serma reaḱ 18 October Jhenaidah jilạ Shailkupa upjilạ reaḱ Baguṭia atore. Lekman nui maejiu ren apat́ doe tahẽ kana Nogendronath Sen ar eṅgat́ do Monoroma Sen. Baba doe tahẽ kana beṅgol ren Deputy Accountant  General. Ar gogo doe tahẽ kana ghirni era. 1942 serma re noa disomre maraṅ akal hoe lena. Unre casa ko cetanre koclon ko ḍher lena. Casako doko ehoṕ leda pe hạṭiń reaḱ bar hạṭiń phosol lạgit́ ragbag/ạidạri hameṭ. Noa ragbag/ạidạri hameṭ do calao idiena Bharot  Pakistan hạtiṅoḱ tayom hõ. Noa okte nãhãḱ Baṅladisom ( lahatenaḱ Purbo Pakistan) Cominist Party ko baṅ ket́ koa. Sarkaraḱ koclon ạri khạtirte Cominist ar casa ragbag/ạidạri hameṭ ren ạyurko doko okoena. Ela Mitro ar Romendro tạkin hõ nachol reaḱ Chunḍipur atore kin okoena. Noa atore̠ye̠ tahẽ kana santal koren ạyurić ar pạhil santal Cominist matla mạńjhiaḱ oṛaḱ.

Te-bhaga ragbag/ạidạri hameṭ do mit́ sạri muṭhạne ńamkeda. Casakoaḱ takićaḱ re paṛao kate ạn lekate te-bhaga kạmiko do hoyoḱ kan tahẽ kanre hasa ren mạlik ko do baṅko thir tahẽ lena. Sarkar ren ạn rakhi-jogao sipạhi do aema lekate casako cetanre nãhãcar ko calao idikeda. Mit́ jokheć police officer ar 5 goṭen constable ko goć ocoena ragbag/ạidạri hameṭ ko hotete. Inạ tayom ge ehoṕena police ar sipạhi koaḱ nãhãcar saset.1945 sermare British sason reaḱ mucat́ seć Ela Mitro do tahẽ kana Chapainawabgoṅj re jãwãe oṛaḱre. Jãwãe Romendro Mitra ar uniren gate Altaf Mia tạkin kin ehoṕ leda mit́ṭen Iskul. Jumidar oraḱ pheḍre Krisno Gobindopur Iskulre uni do mahasoyoḱ kan tahẽ kana. 3 goṭen pạṭhuạ gidrạwante muruk caba giḍi/nirokkhorota durikoron kạmie ehoṕ let́ rehõ mit́ serma tayom Iskulre pạṭhuạ ko hoyena 55 goṭen. Noa Iskul talate uniaḱ jid jiṅgi do ehoṕentaya. Joto hoṛ lạgit́ sikhnạt kạmi hora ehoṕ leda uni do ar noa oktere ge uni do casa kạmiạ ko sãoe mitlena. Un khon ge ona ṭoṭharen hoṛko Ela do Rạni Ma menteko metaekan tahẽ kana. Jumidar oṛaḱ ren bạhukuṛi hoe kate hõ Ila do jãwãe aḱ goṛote ạḍi usarae hoyenae casako khuṭren ạyurić. Jãwãe Romendro doe tahẽ kana mit́ soṛa monan phurgạliạ/sạdhinceta hoṛ. Food commission Report purạu ar casa koaḱ jumi hạṭiń babotre muskil khạtirte goṭa disom unre sarkar birudre ragbag/ạidạri hameṭ lạgit́ umjhạuena. Nachol ren casa geko tahẽ kana ragbag/ạidạri hameṭ reaḱ goṭ hạṭińre. Noa ragbag/ạidạri hameṭ reaḱ samaṅre ko tahẽ kana santalko. Noa ragbag/ạidạri hameṭ ge teheń Itihãs re Nachol hul, Te-bhaga ragbag/ạidạri hameṭ se Nachol casa ragbag/ạidạri hameṭ emanteaḱ ńutumte oprom akana.1946 khon 1953 serma hạbić noa ragbag/ạidạri hameṭ doe ạyur leda Ela Mitro. 1946 serma re Ela Mitro do aćaḱ dol ren sanamko ante hindu-Muslạ khuḍ halmal teṅgo daram lạgit́ ko ragbag leda.

1950 serma reaḱ 5 january police ar casako talare lạṛhại hoelena. Noa reaḱ sarećaḱ saṕ kate un jokheć ren Pakistan sarkar bar din tayom Nacholre amdaj 2 hajar palṭon kol ket́ koa suluk hoyoḱ lạgit́. Menkhan palṭonko do ona ṭoṭhare hoṛ ko ạdi-ãṭ ko dal-tol ket́ koa ar ṭhu kate tala sae hoṛko goć ket́ koa ar 12 goṭen ato reaḱ sae sae oṛaḱ duạr ko Lo-rapaḱ keda. Ona bhitrire ḍheṛ hạṭiń geko tahẽ kana santal hoṛ. Pakistan palṭon ar police aḱ nãhãcarte joto gharońj ren sanam hoṛ ona ṭoṭha bạgi kate ko dạṛ keda. Ela Mitro hõ santal koaḱ horoḱ bande horoḱ kateye dạṛ keda. Horoaḱe bodol ket́ rehõ pạrsi khạtirte jạsu (goenda) police ṭhen Ela Mitro ar ać pańjae kan hoṛ selet́ ko saṕ ocokedea Rohonpur khon. Nachol thana re uni cetanre policeko calao keda janwar ko leka koclon. Pạhil dhap mit́ leka pon din calaoena noa koclon. Ạḍi ãṭ ruạ ar mãyãmoḱ dosare uni do ko idikedea chapainawabgonj haspatalte. Ona cando reaḱ ge 21 tạrikre disom bạiri se daṅgabaj phiriạdi ạgu kate Rajshahi kendrio/tala kạd oraḱ reko kolkadea. Ar onḍe ge ehoṕena dosar dhap.

Noa koclon babotre Ela Mitro Rajshahi  kacahạrire oka oitihasik jobanbondie emlet́ ona do nonka;

“ Casa babotre ińdo cet́ hõ bạń badaea. Calaoen 07.01.1950 tạrik re iń do Rohonpur reń girptarena ar dosar hiloḱ iń do Nachol ko idikedeńa. Ar calaḱ okte hoṛre iń do police ko dal kidińa ar ona tayom iń do mit́ṭen sel  bhitri reko idikidińa. Police goć babot jotoaḱ bạń sikạr/hẽḱ lekhan iń doko uloṅgoińa mente S.I do dhomoḱe uduḱ ạdińa. Ińaḱ khon memen/lạlại teaḱ jahanaḱ baṅ tahẽ kana.  Ado onko ińaḱ joto kicrić ko bhũṛũć keda ar goṭa uluṅ kate sel bhitrire iń do bundi kate ko doho kedeńa. Iń do jahan jomaḱ bako emadińa, mit́ ṭhoṕ daḱ hõ baṅ. En hiloḱ ńũhũm okte S.I aḱ seṭer tahẽ kate sipạhi ko do akoaḱ bạnduk reaḱ ḍanḍomte ińaḱ bohoḱre hạnko ehoṕ keda. …. Onko do janwar leka koclon ko calao keda. Sel re poneya  lolo baphao bele ạguko hukum keda. Ona tayom pon-morẽ hoṛ sipạhi do jor jobosti saṕkate sạmbir teko gitić kedeńa ar mit́ hoṛ do ińaḱ joinaṅgo/ racate hoṛre mit́ṭen beleye bhorao keda. Iń do seṅgel teń loḱ kan tahẽ kana. Inạ tayom doń ogean/acet ena. 9 January 1950 setaḱ jokheć tinre ińaḱ gian/cetao ena unre do uni S.I ar thoṛa sipạhi ińaḱ sel re heć kate akoaḱ buṭ panahi te ota kate thạyạ ko lagaoena. Inạ tayom ińaḱ jojom jaṅga reaḱ iḍire mit́ṭen gojal ko gutuadińa. Ona jokheć adha ceton dosare tahẽ kate iń do S.I biṛ biṛ ṛoṛor iń ańjom kedia, ale do arhõ ńindạle hijuḱ kana ar am judi bam sikạr/hẽḱ lekhan tobe sipạhi ko do mimit́ mimit́ te ko dhorson mea. Tala ńindạ S.I ar sipạhiko doko ṛuaṛ hećena ar onko do arhõ ona dhomoḱ geko uduḱ adińa. Menkhan un rehõ jahanaḱ lạlại/memen bạń reben lena ado unre pe-pon hoṛ ko saṕ kedeńa ar mit́ṭen sipạhi do sạri sạri dhorsone lagaoena. Ina mit́ ghạri tayom geń ogean/acetena. Dosar hiloḱ 10 January tinre ińaḱ gean se disạ ṛuaṛena unre doń ńel keda ińaḱ hoṛmo khon adi ãṭ mãyãm joroḱ kana ar kicrić ko do sanam lohot́ caba akana. Ina tayom Chapainawabgońj haspatalte ko kol kedeńa ar 21 January do Capainawabgońj khon Rajshahi kendrio jel khana re heć kate onḍenaḱ jel haspatal re ko bhurti kadińa. … Okalekate hõ police ko cet́ hõ bạń lai akat́ koa.

Inạ tayom Ela Mitro do kol hoyena Dhaka kendrio jel khana. Onḍe koclon reaḱ tesar dhap calaoena. Ghạl dosare Ela Mitro do ran ocoye lạgit́ Dhaka medical college haspatalte kol hoyena. Dosa bạrijoḱ ńelente 1954 serma reaḱ 5 April un jokheć ren Jukto Fronṭ sarkar ren moṛẽ hoṛ ren mit́ committee Ila Mitra aḱ dosa ạri bạndi kate mit́ṭen Report ko emkeda. Maolana Abdul Hamid khan bhasani selet́ arhõ thoṛa mukhiạ ko Report ko olkeda. Jãhãn ạikạ se sorto chaḍa Judi Ela Mitro aṛaḱ baṅ hoelen khan, tobe ar uni do bạń bańcao daṛewaya. Unre Ela Mitro ńele lạgit́ Dhaka medical college haspatal ren sae sae pạṭhuạ, Raj ạriạko/rajnitibid, mahasoe, saṅbadik selet́ sãota susạr hoṛ ko ńir senena. Mucạt́re sarkar do uni parole te khalas ńam kate Kolkata calaḱ reaḱ chaṛe emadea. Inạ tayom uni do ar bae ṛuạṛ hećlena.

Baṅgladisomre kạd jiṅgi reaḱ botoranaḱ ona dinko tis hõ bae hiṛiń daṛe akada Ela Mitro. Noa disome ṛuạr len khan uni arhõ giriptareyako — noage tahẽ kan taya cintạ. Amdaj 13 serma tayom Kolkata University khon uni do 1957 serma re  private te AM biḍạue emkeda are pass keda. 1962 khon 1972 serma hạbić do Bharot sarker hõ uni kom do bae haron akadea. Ona gel sermare  uni do 4 dhao ko giriptar ledeako ar aema lekan ạ̃ṭre se miạd reko sạjại ledea. Nunạḱ tạkić aphod cet́ jahanaḱ ge bae ṭarhao daṛe akadea Ela Mitro do. 1962 khon 1978 serma hạbić uni do Maniktola Ason khon pon dhao West Bengal  Bidhan Sobha ren Member re goṭa lena. 1971 serma re Bangladisom reaḱ phurgạl lạṛhại okte uni do hat cuṭi goṛoe emleda. Kạmi jiṅgi re uni do  Kolkata City college re Baṅgla Sahittoren Odhapika lekate 1989 serma re istopa hatao kida. Raj ạri/Rajniti são sãote sahitto hewa hõ tahẽ kantaya uniaḱ ana gonḍa. Heroshima ren kuri aḱ puthi torjomae lạgit́ uni do Soviet Lạ – Nehru puroskere ńam keda. Britis sason birodhi jeleń soṅgram reaḱ ragbag/ạidạri lạṛhai re jos ạyure emlet́te iạte kendrio Bharot sarkar do uni Tamropatro Award emadea. West Bengal Junior Athletic haparao re pe dhao ren champion Ela Mitro do khelod reaḱ soros/obodan lagit́e kuṛạie ńamana. 77 serma umer re  2002 serma reaḱ 13 October uni do Dhạrti khone jirạuena.

Uttạr boṇgo Ạdibasi Forum aḱ kurumuṭu te 30 June 2021 setaḱ 11 baja tala okte Santal Hul Mãhã 166 serma ko manao keda Te-bhaga ragbag/ạidạri hameṭ reaḱ kendro Chapainawabgonj jila reaḱ Nachol re. Sidu-Kạnhuaḱ naksare bahamala em sećlekate noa akhṛa do ehoṕena.

Noa gapal marao akhṛa re Uttạrboṅgo Ạdibasi Forum ren sabha mukhiạ Hingu Murmu doe menkeda, 1855 serma reaḱ 30 June Shidu- Kạnhu, Cand,bhairo aḱ ạyurte Bhognaḍihi ato re amdaj 10 hajar hoṛko seṭer kate reṅgeć nacar hoṛko santao ocoḱ kan birudre lạṛhại lagit́ ko udgạuket́ koa. Noa lahare sudkhor, mahajon ar ina tayom Britis sarkar ragbag te amdaj 30 hajar hoṛ jiwi ko emleda. Teheń hõ abo aema lekate bon koclon ocoḱ kana. Teheń gapa abo hõ aboaḱ oprom ṭonṭa rebo paṛao akana. Sarkar abo do upojạti, kaṭić jạtren hoṛ ar aema lekan ńutumte ko bahanayet́ bon kana. Menkhan abo do sae sae serma khonge noa disomrebo girobas hijuḱ kana. Jahã Britis sarkar Bharot sarker Pakistan sarkar abo do ạdibasi menteko lekhayet́ bon tahẽ kana. Menkhan phurgạl tayom ren sarkar kodo saṅbidhanik lekate ạdibasi mentege bako lekhaet́ bona. Uni do sarkar ṭhen ạdibạsi santal ko lạgit́ ạt́ jemon ko ńam ona lạgit́e dạbi keda.

Nachol ạdibasi academi ren sabha mukhia Jotin Hembrom doe menkeda, hasa do ạdibasi koaḱ Maraṅ muskilanaḱ kana. Noa hasa lạgit́ ge ạdibasi santal hoṛko do bạṛti bon koclon ocoḱ kana. Uni hõ sarkar ṭhen uttạrboṅgo ạdibasi santal ko lạgit́ begar hasa montronaloi tear lạgit́e dạbi keda.

The sandals Times ren sapraorić Sephan Soren doe menkeda, okte reaḱ bodol hoelen rehõ ạdibasi ko khon santao do baṅ kom akana koclonko ar santao ko do eken akoaḱ  santao reaḱ muṭhạn ko bodol akada. Ṛopoṛ ko do sarkar ṭhen akoaḱ nirapotta sadhon ar Manob unnoyon khon boraddo ḍher lạgit́ dạbiko baḍae ocokeda. 

Akhrare Advocate Probhat Tudu, Mithushilak Murmu sapraote Region onolia komitte “Madol” soronika joṛao akadae Birbanṭa Amin Hembrom. Madol sodor re  rakaṕ heć akana  santal hul reaḱ Itihãs, soman ar pahaṛ ren ạdibasi koaḱ suk-duk reaḱ katha, ca-bagwan re kạmiạ koaḱ katha, adibasi Nagam lạṛhại/ạitihasik soṅgram, probondh- nibondh, onorhẽ, sereṅ selet́ daman ghoṭona ko.

Madol= Ma+dol. Madol se Tomdaḱ do santal koaḱ asol bajna kana. Madol se tomdaḱ são santal koaḱ bukạ reaḱ joporao meanḱa. Abo jãhãtinaḱ sạṅgiń regebo tahẽn rehõ gogo ar gogo hasa reaḱ ũihạrte ńir hijuḱ ge lagaoabona. Onkage jahan santal ato re tala ńindạ seć bapla se jahan porob re tumdaḱ reaḱ  raṛań saḍe ańjom heć lenkhan mone jiwi oṛaḱ bhitri re baṅ tahẽna. Kaje tege ona saḍe ańjomteń ńir senoḱa. Onatege sedae do santal ạricạli ar legcar lekate santal koaḱ bapla kạmi kodo ḍher ńindạ ko purạuet́ tahẽ kana. Nãwã juri-pạri kin lạgit́ ạsirbad ar sonot eṭaḱ nãwã juri-pạri ko ạsirbad ar sonot reaḱ aema legcar/ạri purạu lạgit́ge nokan tala ńindạ lạgit́ ko koyoḱ horet́ kan tahẽ kana. Tobe goroj bisoe hoyoḱ kana midoḱ do eken nãwã juri-pạri lạgit́ do baṅ. Nonḍe sãotare eyae susạriạ ko, juạn koṛa-kuṛi, maeju-herel, gidṛạ selet́ joto hoṛaḱ eṭaḱ eṭaḱ lekate rạskạ joṅ reaḱ ạt́ tahẽna. Mimit́ hoṛ ar mit́ hoṛaḱ ti ti sapaṕ kate asambeṛ mãyã reaḱ tonol te jeleń tiriyaḱ re tumdaḱ reaḱ ṛaṛaṅ ar hilạḱ te eneć akhrạ re bises kaete juạn koṛa-kuṛi kedeć rakaṕ ako sader porobre. Teheń santal sãota eṭaḱ aḱ culture re divert se bulạk kana. Santal ko talare ona ṛaṛaṅ reaḱ mãyã tonol do nit́ adoḱgoḱ kana. Apnaraḱ sader porob kore ar rạskạ te kedeć ko do baṅ ńeloḱ kana. Ńuhum tayom baṅ ańjomoḱ kana ona tumdaḱ reaḱ ceṭaḱ ṛaṛaṅ do. Nit hõ okte menaḱa. Joto ato ṭola re dinạm ńuhum tayom ạgil hapṛam koaḱ ona tumdaḱ  reaḱ akhṛa bilbilạu ar tińjạu kate tayom piṛhi ren ko santal culture reaḱ asol sebel soṛom reaḱ ạt́ tear ako. Cedaḱ je culture hewa do manwa koaḱ mone ko laha cahe ar carhao aḱ. Culture bhitre ṭikạu tahẽna jạtiạri.

The Santals Times Zoom sec te gapalmarao Santal HUL mãhã reaḱ 166 serma Baṅgladiso̠m ar Bharot (India) diso̠m ren, Sãota susạriạko, sãota galojko, ghạkhuṛ onoliạ ar kho̠bo̠r sakam, Telivision ren sasaṕṛaoko Virtual gapalmarao sec te manot hoyena. The Santals Times do huḍiń huḍiń kạmi horate lạṭu kạmi kore jopoṛao reaḱ hudis are kurumuṭu kana. 

Online virtual (online zoom) ar muṭhạn puthire (Face book live) so̠do̠r uchạn do The Santals Times (Santali online news portal) aḱ saṕṛao te gapal marao bạisi do̠ ạyurena. 30 June 2021 ạyuṕ  Baṅgladiso̠m okte 7:30 ar Bharo̠t diso̠m 7:00 okte niạ virtual Hul nagam gapalmarao bạisi do ehoṕkate 2 ghanṭa  cetan okte hạbić niạ HUL nagam reaḱ galmarao toṅge idiyena.

Niạ ge pạhil dhao leka Bharot ar Baṅgladiso̠mren Sãota susạriạko, sãota galojko, ghạkhuṛ onoliạ ar kho̠bo̠r sakam, Telivision ren sasaṕṛaoko ar Ạn bepariko niạ Hul Mãhã re Sidu- Kạnhũ-Cand bhairo-Fulomuni koaḱ ạyurte Santal Hul reaḱ nagam babot ko̠ lại hạtiń keda. Ar niạ galmaraore Hul reaḱ aema baṅ baḍae nagam ko̠ do̠ so̠do̠rena. Oka do̠ muṭhạn puthi se facebook live so̠dor uchạn sećte 1900 hoṛ cetan do̠ ko ańjom keda.

Santal Hul nagam  reaḱ diḱsạ idi ar abo̠aḱ baḍae ar tayo̠m daram piṛhi ko ṭhen niạ sạriaḱ nagam lại so̠do̠rre aboaḱ dạyik noa cetan gapalmarao bạisi re selet́ ko tahẽkana Bharo̠t diso̠m kho̠n Jugsirigol magazine ren sasaṕṛaoić Mn. Tonol Murmu, Santal sãota  susạri  Mn. Dr. Sontosh Kurmar Besra, All India Radio ren Santali kho̠bo̠r pạthuạ ar Jugsirijolren maren sasaṕṛaić ar Mn. Dilip Hembrom, Sãota susạri ar onoṛiạ Mn. Gabriel Soren, Sarsạgun kho̠bo̠r sakam ar Television ren sasaṕṛaoić Manlinda Hasdaḱ, Khobor sakam Adivasi Patheyo ren são-sasaṕṛaoić Mn. Sidan Murmu, Titri Ghuṭu Express kho̠bo̠r sakam sasaṕṛaoić Mn. Lalchand Murmu, Sandes magazine ren sasaṕṛaoić Mn. Joshep Soren ar Baṅladiso̠m ren Sãota susạriạ ar Jatiyo kho̠bo̠r sakam ren Columnist Mn. Mithusilak Murmu, The Santals Times chapa so̠do̠rić ar Sãota lahanti galojić ar kạmiạ Mn. Stephen Soren, Santali News-24.com ren são sasaṕṛaić ar Language Research Hub ren bandhaoić Mn. Somor M. Soren, Mado̠l Magazine ren sasaṕṛaoić ar Uttạr Boṅgo Adivasi Forum ren Secretary Mn. Advocate Probhat Tuḍu.

Hul mãhã reaḱ 166 sermare HUL reaḱ karon ar Hul nagam ol cetan ạḍi khạndri galmaro hoyena. Ar nonḍe kho̠n nagam reaḱ aema nãwã nãwã mare katha ko̠ lại so̠do̠rena.  Niạ virtual bạisi kho̠n sanam santalko ar ranajoṭ kate nãwãte  nitoḱ aḱ sãota ar ạidạri koclon cetan tengo daram lạgit́ ar mit́ dhao HUL lagao abona mente joto manotan ko hohoket́a. Sanam ko mit kate o̠t baṛge dhokhol ko, luṭpaṭ ko siknạt ar nukhri re ạidạri kho̠n eṛanoḱ ko teṅgo daram la̠git́ ko menkeda.

Nonkan kạmi hora ar hudisko ńutumte The Santals Times ạyurren sanamko ạḍi aema sarhao doko hameṭ akada. Darakan dinkore arhõ jemon manotanko joṛaoko reaḱ hoṛko benaote santalko lạgit́ mońj hoṛbon benao rakaṕ te mońj dhạrti jiṅgi bon khemao daṛeaḱ.

Source; Nachol Upozila Proshasod, Madol- Uttorbaṅgo Ạdibạsi Forum online sombad ar The Santals Times Zoom Gapalmarao